Op 4 augustus 2014 was het honderd jaar geleden dat het Duitse leger België binnentrok. Deze dag betekende dan ook de echte start van de grootscheepse herdenking van de Groote Oorlog. Het zwaartepunt hiervan ligt ongetwijfeld in de Westhoek, maar ook in Limburg worden momenteel heel wat interessante ‘kleine’ verhalen verteld over het leven in onze provincie voor, tijdens en na de oorlog. Met het publieke project “Limburg 1914-1918: Kleine verhalen in een Groote Oorlog” tracht het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) het Limburgse oorlogsverhaal grootschalig te communiceren. Via educatieve lesinitiatieven binnen dit projectkader biedt het PCCE het Limburgse onderwijslandschap doelbewust een handreiking aan om de oorlogsverhalen uit Limburg op toegankelijke en interactieve manieren te communiceren naar jonge kinderen en de Limburgse jeugd.
Voor meer informatie over deze educatieve projecten kan u steeds contact opnemen met het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (pcce@limburg.be of 011 23 75 75).
Interactief lespakket derde graad basisonderwijs
Het lespakket wil leerlingen van de derde graad basisonderwijs bewustmaken dat de Eerste Wereldoorlog verder reikte dan de frontlinies en ook een grote impact had op het Limburgse dagelijkse leven. Het lespakket bestrijkt ongeveer vijf lesuren en sluit aan op de ontwikkelingsdoelen en eindtermen zoals voorgeschreven door het Vlaamse ministerie van Onderwijs en Vorming.
Dit lespakket wordt gekenmerkt door een drieledige structuur: de leerlingen leren niet alleen het provinciale oorlogsverhaal kennen, maar verwerven ook kennis over de lokale en nationale oorlogsgebeurtenissen. Aan de hand van vijf kindvriendelijke brieven die twee fictieve Limburgse personages naar elkaar schrijven, zal het gehele Limburgse oorlogsverhaal chronologisch gekaderd worden. Thema’s zoals de vooravond van de oorlog, het leven van een Limburgse frontsoldaat en het laatste oorlogsverloop komen aan bod en worden via een interactieve samenwerking tussen leerkracht en de leerlingen verder besproken en geanalyseerd. Illustratieve lesmaterialen zoals krantenartikelen, foto’s, affiches en filmpjes helpen de leerlingen om de besproken materie beter te begrijpen. Daarnaast verwerven de leerlingen via een creatieve zoekopdracht kennis over de oorlogsverhalen en –gebeurtenissen uit hun eigen gemeente. Tot slot kunnen de leerlingen via het spelen van een optioneel educatief ganzenbordspel kennis verwerven over de nationale oorlogsgebeurtenissen.
Het integrale educatieve pakket kan je hieronder downloaden. Het pakket werd zo ontworpen dat het meermaals op een eenvoudige manier kan afgedrukt worden op de eigen pc.
Beleef de Eerste Wereldoorlog in Limburg van dichtbij: multimediale tentoonstelling
WO I liet niet alleen zijn sporen na in de Westhoek. Ook in Limburg had de bezetting een impact op het dagelijkse leven. Provincie Limburg toont dit aan met het project ‘Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog’. Hoogtepunt in dit project was een tijdelijke tentoonstelling met twee indrukwekkende ingrediënten: een multimediale tentoonstellingsfilm en 44 betonnen stahlhelmen.
De multimediale tentoonstellingsfilm “Kleine verhalen in een Groote Oorlog” in een tijdelijke blackbox vertelde het verhaal van Mathilde, Baptist en Isidore. Drie jonge Limburgers die in 1914 verrast worden en meegesleurd worden in een vier jaar durende oorlog. Zij getuigen samen hoe het leven was, wat ze meemaakten en hoe ze de oorlog beleefden, in Limburg en aan het front. Op basis van historische feiten en overgeleverde verhalen wordt in een half uur de leefwereld van 100 jaar geleden terug tot leven gewekt. Naast enkele algemene feiten over WO I wordt er ook toegespitst op typisch Limburgse gebeurtenissen of personage (bekijk hier een fragment uit de tentoonstellingsfilm).
De film is een ideale en laagdrempelige introductie tot de Eerste Wereldoorlog in Limburg en werd ook uitgebracht op dvd (te verkrijgen bij het PCCE).
Performance Stijn Meuris: "Kleine verhalen in een Groote Oorlog"
Stijn Meuris brengt het verhaal van WO I in Limburg op zijn eigen gedreven en boeiende manier, zoals ook met zijn succesvol project “Stijn en de sterren”. Inhoudelijk laat hij zich inspireren door muzikant en WO I-kenner Jan Swerts. Meuris vertelt over het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog, over hoe ons land (nochtans neutraal grondgebied) betrokken raakte en hoe Limburg moest toezien hoe het Duitse leger onze contreien als aanloopstrook naar Frankrijk beschouwde. Daarnaast toont hij, in een wervelende uiteenzetting met tal van afbeeldingen, hoe de Limburgse bevolking omging met die duistere periode uit de Belgische geschiedenis. In welke gemeenten was WO I zichtbaar aanwezig en in welke minder? Welke Limburgers speelden een rol van betekenis en welke anekdotes zijn de moeite waard? Kleine verhalen uit een grote oorlog, soms met verrassende kantjes.
De performance van Stijn Meuris kadert in het provinciaal WO I-project “Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog”. De doelgroep zijn de leerlingen van de derde graad secundair onderwijs (alle onderwijsniveaus), maar ook de socio-culturele organisaties in Limburg. Jan Swerts werkt een educatieve map uit die leerkrachten de gelegenheid biedt om na de performance het thema verder uit te diepen in de klas. Vanuit zijn expertise als docent aan de lerarenopleiding secundair onderwijs zorgt hij ervoor dat dat de map aansluit op de eindtermen.
Voor schoolvoorstellingen die plaatsvinden in Limburg voorziet het provinciebestuur een financiële tussenkomst. Door de beperkte benodigde infrastructuur kan de performance zowel in de eigen school als in een lokaal cultuurcentrum plaatsvinden (tot max. 150 leerlingen). De performance kan ook door socio-culturele instellingen worden geboekt (zonder provinciale tussenkomst). Een voorstelling duurt 90 minuten.
Voor praktische informatie en boekingen kan men telefonisch terecht bij Koortzz, Martine Van Autrijve op 09 328 04 35 of 0495 50 29 48 /martine@koortzz.be.
Download hier de technische fiche.
Rondreizende roll-up tentoonstelling: "Den Doodendraad" en "De Groote Oorlog in grote lijnen"
In het kader van het provinciale project “Limburg 1914-1918” werden er door het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed twee roll-up tentoonstellingen uitgewerkt: de "Doodendraad” en “de Groote Oorlog in grote lijnen”. Beide tentoonstellingen worden voor een beperkte periode gratis ter beschikking gesteld ter ondersteuning van lokale besturen (gemeenten, bibliotheken...), WO I-projecten, heemkirngen en/of scholen...
De tentoonstelling “De Doodendraad” geeft in een tiental panelen het hoe en waarom weer van de elektrische draadversperring die vanaf 1915 tussen het bezette België en het neutrale Nederland opgetrokken werd. De grens met Nederland bleef cruciaal als smokkelgebied, zowel voor brieven en oorlogsinformatie als voor gewone smokkelwaar. De 357 kilometer lange draad liep van Vaals tot Cadzand; in Limburg had de draad een totale lengte van 154 kilometer.
De laatste panelen van de tentoonstelling focussen op enkele typische Limburgse verhalen: Jaak Tasset, Cereal Company, Limburgse slachtoffers, …
De tentoonstelling “De Groote Oorlog in grote lijnen” vertelt in 16 panelen het verhaal van de Eerste Wereldoorlog op internationaal en Belgisch vlak. Ze toont de belangrijkste thema’s en enkele sleutelmomenten van die geschiedenis. Daarnaast komen ook een aantal minder bekende episodes aan bod. Een blik op de vele gezichten van de oorlog. (productie ism IV-NIOOO)
Kortfilm "Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog"
De kortfilm "Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog" brengt in een half uur de leefwereld van 100 jaar geleden terug tot leven in een spannende film, gebaseerd op historische feiten en overgeleverde verhalen. Naast enkele algemene feiten over WO I wordt er ook toegespitst op typisch Limburgse gebeurtenissen of personages. Een ideale en laagdrempelige introductie tot de Eerste Wereldoorlog.
De film brengt het verhaal van Mathilde Paukens (Laura Verlinden), haar broer Isidore (Jelle Florizoone) en haar vriend Baptist (David Cantens) van de vooravond van de oorlog tot aan het einde. Mathilde is zwanger, maar net voordat ze het Baptist kan vertellen, weerklinken de kerkklokken. Overal in het land moeten de mannen zich meteen in de kazernes melden, waaronder ook Baptist. De oorlog slaat onverwachts en hard toe. Ze sleurt hen mee in een absurde nieuwe wereld waarin ze proberen te overleven. Het leven aan het front is zwaar, maar ook het thuisfront krijgt het hard te verduren. Mathilde beleeft de Duitse inval, de Duitse druk op het dagelijkse leven en de onzekerheid over het lot van haar geliefde. Het is een onzekerheid die haar tot de gevaarlijke smokkeltocht naar Nederland verleidt.
De film is een ideale en laagdrempelige introductie tot de Eerste Wereldoorlog in Limburg en werd ook uitgebracht op dvd (te verkrijgen bij het PCCE). Je kan de volledige film hier online bekijken.
Trailer kortfilm "Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog"
Heb je ook interesse in educatiemateriaal over de Tweede Wereldoorlog ?
De provincie Limburg lanceerde met de ondersteuning van de Universiteit Gent op de Archeologiedagen in 2020 het online platform "Onder de Radar". Onder de Radar biedt volledige reeksen luchtfoto's bewaard in de Amerikaanse National Archives die samen het volledige Limburgse grondbebied tonen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze foto werden gemaakt door zowel Duitse als Amerikaanse verkenningsvluchten.
Het platform combineert de luchtfoto's met het digitaal hoogte model, waarop het reliëf van Limburg te zien is in groot detail. Zo kan je zien of een bepaalde loopgraaf of bommenkrater vandaag nog te herkennen is.
Iedereen kan op het platfom plekken aanduiden die een verhaal inhouden over de Tweede Wereldoorlog. Zo dragen we allemaal samen bij aan de kennis over de Tweede Wereldoorlog.
Wil je met het platfrom aan de slag gaan in je lessen? Op de website vind je een uitgewerkt educatief pakket.
Lees er meer over op www.onderderadar.be.
Interessante links
www.dilemma1418.be: een educatief inleefspel voor jongeren.
www.herinneringseducatie.be: bijzonder Comité voor herinneringseducatie.
www.inflandersfields.be/nl/woi-in-vlaanderen/namenlijst: De namenlijst is een lijst van alle dodelijke slachtoffers (burgers en militairen) die gelinkt zijn aan de Eerste Wereldoorlog in België.
www.tumult.be: vertrekpunt voor vredesopvoeding bij kinderen en jongeren.
Ben je op zoek naar educatief materiaal, neem dan zeker een kijkje op Klascement
