Online storytelling Limburg 1914-1918. Kleine verhalen in een Groote Oorlog". Mathilde (Laura Verlinden - Smaak Van De Keyser), Baptist (David Cantens - Marsman), Isidoor (Jelle Florizoone - Roxx of Noordzee Texas), posten dagelijks online over wat er hen bezig houdt, wat er voorvalt, wat ze gezien hebben, maar ook hun bezorgdheden, emoties, angsten, vreugdes en toekomstperspectieven. Ze komen in contact met Limburgse historische figuren (generaal Deschepper, Kolonel Dusart, de Caritat, …) en vertellen over typisch Limburgse thema’s (smokkel, “den dodendraad”, voedselproblemen…).
Het doel was om aandacht te besteden aan de thema’s en de gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog in Limburg maar ook een beeld te geven van Limburgers aan het front. De verhalen zijn gebaseerd op echte getuigenissen en worden ondersteund door (historisch) beeldmateriaal. Bovendien werden acht thema’s verfilmd. Deze filmpjes maken deel uit van het online verhaal maar zijn ook te herbekijken op onze website. In het Belang van Limburg kreeg elk filmpje wekelijks ook een historische duiding.
Mathilde Paukens vertelde haar verhaal via haar facebookpagina of via www.limburg1914-1918.be. Je kan het nog steeds herbelezen.
1. 31 juli 1914: Limburg aan de vooravond van het uitbreken van de Groote Oorlog (afl. 1/8)
31 juli 1914. Veel Belgen beleven deze dag aanvankelijk net als de vele voorgaande dagen. Zo ook Baptist, zijn geliefde Mathilde en haar jongere broer Isidoor. Of niet helemaal want Mathilde heeft zenuwen. Die avond wil ze aan Baptist vertellen dat ze zwanger is. Baptist van zijn kant is stapelverliefd op Mathilde en is aan het bedenken hoe ze zo snel mogelijk kunnen trouwen. Ze hebben die avond in een café afgesproken en Mathilde wil graag dat haar broertje Isidore en haar beste vriendin Jeanne er bij aanwezig kunnen zijn. De toekomst lacht hen toe, denkt ze. In het café zitten nog enkele soldaten van het 11de linie regiment die ’s avonds op stap zijn net als andere burgers die van de plaatselijke jenever of bruin bier genieten.
Een pianist speelt deuntjes en Mathilde danst met Baptist, zenuwachtig wachtend op het ideale moment om Baptist het nieuws te vertellen. Ze bouwt de romantiek op, maar dan wordt de pianomuziek door klokkengelui verstoort. Overal in Limburg weerklinken die avond de klokken. Burgemeesters en anderen lopen rond met oproepingsbrieven op de avond dat het leven van duizenden gezinnen bruusk verstoord wordt. Overal moeten mannen zich zo snel mogelijk bij de kazernes aanmelden. Ze maken zich nog geen zorgen want het land is dan nog van mening dat de soldaten zich pro forma even aan de grenzen moeten tonen en dat ze binnen de 10 dagen terug thuis zijn.
Ook Baptist gaat daar van uit en vertrekt meteen naar de kazerne in Hasselt om zich bij het 11de linie aan te melden. Zij vertrekken onder de leiding van kolonel Dusart naar Luik om er de ruimtes tussen de Luikse forten te verdedigen. Voor velen wordt het hun laatste tocht...
2. 15 augustus 1914: Dikke Bertha op komst (Afl. 2/8)
Nadat Baptist op 31 juli 1914 bruusk werd opgeroepen om zich binnen een paar uur tijd in de kazerne te melden, trok hij met het 11de Linie regiment o.l.v. kolonel Dusart vanuit Hasselt naar Luik. Het 11de Linie moest er enkele zones tussen de fortengordel rond Luik verdedigen. Het was ook voor hen een complete verrassing dat het Duitse Rijk een aanval tegen België uitvoerde.
Baptist bleef dicht bij de hoofdpost van kolonel Dusart. In het onweer tijdens de nacht van 5 op 6 augustus komen Duitse troepen tot ieders verrassing onverwacht tussen Baptist en zijn kameraden terecht. Een zware strijd barst los waarbij veel soldaten, maar ook de kolonel en enkele officieren sneuvelen. Baptist en zijn kameraden slagen er in om daarna hard terug te slaan en meerdere Duitsers gevangen te nemen.
Daarna wordt de druk van de vijand steeds zwaarder. Een deel van het Belgische veldleger hergroepeert zich en trekt terug richting de Gete. Baptist wordt echter met een boodschap naar fort Loncin gezonden waar de commandopost van generaal Leman zich bevindt. Door de zware beschietingen op de forten blijft hij in het fort.
De forten houden dagenlang stand
Maar vanaf 12 augustus zet het Duitse rijk echter een zwaarder kanon in dat wel de forten rond Luik kan verwoesten. Deze Krupp kanonnen (met de latere naam dikke Bertha) richten zich uiteindelijk op 15 augustus op fort Loncin, één van de laatste forten dat nog stand hield. Ze beginnen het fort te beschieten...
3. Augustus 1914: "Die Zivilisten haben geschossen" (Afl. 3/8)
Nadat Baptist (vriend van Mathilde) met het veldleger is vertrokken, blijft Mathilde samen met haar broer Isidore in Limburg achter. Eén dag na de Duitse inval in België rijden de eerste Duitse verkenners Limburg binnen. Er volgen er steeds meer. Na hen arriveren de Duitse troepen. De Duitse opmars wordt gehinderd door enerzijds de forten rond Luik en anderzijds de tegenstand in Limburg die het de eerste cavalerie en verkenners moeilijk maakt. De Duitse troepen geraken behoorlijk gefrustreerd door die tegenstand en bovendien wordt er op hen geschoten door schutters die zij niet waarnemen: geoefende rijkswachters of soldaten die er niet helemaal geüniformeerd uit zien. Daardoor verdenken de Duitsers de Belgische bevolking ervan aanvallen op hen te plegen. Ze zijn kwaad op die vrijschutters, Belgische burgers die op de Duitse soldaten zouden schieten.
Sinds kort zijn de eerste troepen aangekomen in het dorp waar Mathilde en haar broer Isidore wonen. Maar deze nacht zijn er ook enkele troepen onderweg die de nacht in het veld hebben door gebracht. Tijdens die nacht horen ze schoten en zijn ze op hun hoede voor vrijschutters. Stijf van spanning, angstig en belust op wraak komen ze het dorp van Mathilde en Isidore binnen wanneer plots een schot weerklinkt ...
4. Smokkel uit Nederland (Afl. 4/8)
Mathilde Paukens werkt nu voor notaris Dreesen. Deze vraagt haar naar Maastricht te trekken en daarbij brieven de grens over te smokkelen. Koffie was ook een zeldzaamheid in die tijden en verboden want het werd door de Duitsers opgeëist. Mathilde trekt ondanks het risico graag naar Maastricht want het is haar kans om er nieuws van haar geliefde Baptist te ontvangen die aan het front strijd. Via haar werk voor de notaris kan ze bij de kommandantuur de nodige passen verkrijgen om de grens over te gaan en met de tram te mogen rijden. Ze trekt naar Maastricht waar ze ook een brief naar Baptist schrijft. In Maastricht neemt ze een kussensloop waarin ze de brieven naait en laat deze kussensloop met koffiebonen vullen. Andere brieven legt ze in een dubbele bodem van haar mand. Ze trekt de grens terug over en neemt in België aangekomen de tram (de tram mocht de grens niet meer over rijden). Ze heeft met haar vriendin Jeanne afgesproken die haar familie is gaan bezoeken en ze zitten samen op de tram. Plots wordt deze tegen gehouden en een Duits soldaat stapt op om de reizigers te controleren. Hij wordt gevolgd door Dieter Hohenhoffer, de Duits officier die bij notaris Dreesen ingekwartierd is en die terug komt van zijn werk op één van de Duitse oefenterreinen. Mathilde breekt het angstzweet uit nu ze risico loopt met de smokkelwaar ontdekt te worden. Ze staat op en probeert de zware kussensloop in het bagagerek te plaatsen. Het lukt haar niet en ze wordt opgemerkt door de Duitse officier die naar haar toe komt. Zal ze ontdekt worden en wacht haar een lange gevangenisstraf...?
5. Jefke Peeters en 'The Cereal Company'
In een stadspark zit Jefke Peeters op een bank mussen te voederen. Jefke Peeters ziet er uit als een gewone klerk en hij is dat ook. Maar wat de Duitsers dan nog niet weten is dat hij het hoofd is van een belangrijk spionagenetwerk, de Cereal Company.
In het park komt notaris Dreesen aangewandeld en hij zet zich naast Jefke op de bank. Ze proberen onopgemerkt een gesprek te voeren en kijken goed uit of er niemand hun gesprek kan horen. De notaris maakt eveneens deel uit van het netwerk en heeft net bericht gekregen vanuit Nederland.
Er zijn recent een aantal leden van de Cereal Company door Duitsers opgepakt. Het risico dat ze bij de leider, Jefke Peeters, uitkomen is groot en in dat geval lopen alle leden van de Cereal Company gevaar. Daarom vraagt men vanuit het hoofdkwartier in Nederland dringend dat Jefke Peeters ook de grens over vlucht. Jefke aarzelt. Hij laat zijn makkers van het netwerk niet graag in de steek. Hij is tenslotte hun leider en wil niet dat het netwerk plat valt. De notaris heeft geregeld dat een passeur hem naar Nederland zal smokkelen, een gevaarlijke tocht waarbij ze voorbij een dodelijke elektrische grensdraad moeten…
6. De Dodendraad
Na het gesprek tussen notaris Dreesen en Jefke Peeters beseft Jefke Peeters dat het voor hem te gevaarlijk is om in België te blijven. De Duitsers zijn op zoek naar het hoofd van een belangrijk spionagenetwerk in België, de Cereal Company. Ze hebben reeds schakels uit het netwerk opgepakt en het risico is groot dat ze uiteindelijk bij hem en alle informatie die hij heeft, zullen uitkomen. Jefke Peeters besluit naar het neutrale Nederland te vluchten, samen met 2 andere personen die de grens over willen. Maar daarvoor moeten ze een avondklok negeren, de Duitse en nadien Nederlandse patrouilles vermijden en erger nog de dodendraad, de levensgevaarlijke elektrische grensversperring tussen België en Nederland. Voor deze hachelijke onderneming doen ze een beroep op een bekwame passeur, namelijk Isidore Paukens…
7. Een brief van het thuisfront (1918)
Als de Belgische soldaten aan het IJzerfront niet van dienst zijn in de loopgraven,trekken ze zich vaak terug naar Bray-Dunes en De Panne waar ze relatief veilig zitten. Ze krijgen er ook training in nieuwe vechtmethodes. Ook Baptist bevindt zich op het strand en heeft een moeilijk moment. De post heeft een brief van Mathilde gebracht. Eerst ziet hij een foto van Mathilde met hun zoontje Kamiel, zijn kind dat hij nog nooit gezien heeft. De brief zelf bevat slecht nieuws. Isidore, de jongere broer van Mathilde, is opgepakt. Isidore was actief als passeur om mensen en informatie de grens met Nederland over te smokkelen. Maar de Duitsers zijn hem op het spoor gekomen en hebben hem gevat...
8. Het eindoffensief (september 1918)
Het eindoffensief van de geallieerde troepen is van start gegaan. We komen in het verhaal na urenlange bombardementen op de Duitse linies. We zien Baptist in de loopgraven aan het IJzerfront. Zijn vriend Jean komt naast hem zitten en ze wisselen elk een brief aan elkaar uit. Elke soldaat schreef een afscheidsbrief om naar de familie te versturen in het geval ze zouden sneuvelen. Ze gaven deze brieven aan elkaar zodat hun vriend de brief zou verzenden in het geval dat …
Baptist kijkt op zijn horloge. Hij moet zijn mannen op een vastgelegd tijdstip klaar zetten om aan te vallen. Hij loopt door de loopgraven en geeft de soldaten via een tik in stilte het sein om de loopgraven uit te kruipen en zich voor de loopgraven plat neer te leggen in afwachting tot de aanval.
Van zodra de eerste ontploffingen op de vastgestelde minuut weerklinken, blaast Baptist op het fluitje als sein om aan te vallen...
Bekijk hier de volledige kortfilm met nog niet eerder vertoonde scenes.
