Wat is het verhaal achter het concept van de helm?
De helm van Tessenderlo draagt een beeld van Sint-Maarten, de patroonheilige van Tessenderlo, een miniatuurversie van het kunstwerk op de Markt. Beeld en helm zijn volledig in het goud beschilderd.
“Met een heel actieve kunstkring barst onze gemeente van creatief talent”, legt Anke Souvereyns, deskundige lokaal cultuurbeleid van de gemeente, uit. “Na de oproep om de helm van onze gemeente op een eigen wijze aan te kleden, ontvingen we meteen enthousiaste reacties van gemotiveerde kunstenaars. Erna Peeters, Magda Huygens en Elly Bosmans, drie leden van de Kunstkring Tessenderlo, zagen de uitdaging om er creatief mee aan de slag te gaan meteen zitten. Erna Peeters: “Het is een uitgelezen kans om bij deze uitzonderlijke herdenking de helm tot een uniek uithangbord van onze gemeente te transformeren. Voor ons als leden van de Kunstkring is het een bijzondere eer daaraan te kunnen meewerken.” In de brainstormsessies over het project rijpte het idee om een link te leggen naar het standbeeld van Sint-Maarten op de Markt van Tessenderlo.
Erna Peeters: “Sint-Maarten is de patroonheilige van Tessenderlo. Het gaat om een traditionele voorstelling van de heilige op zijn paard die zijn mantel in tweeën snijdt om een deel daarvan aan de amen te schenken. Het beeld is volledig in het goud gekleurd. Het vormt op zich al een eerbetoon aan de gesneuvelden van WOI. Op de sokkel vind je hun namen met daarbij de tekst ‘Rust zacht gij die gevallen zijt voor land en volk voor eedlen strijd in 't schoonste van uw leven. Geen één van ons die ooit vergeet de daad die g'aen den 'Yzer' deedt.’ Op de helm is een miniatuurversie van het beeld van Sint-Maarten geplaatst. Net als het grote model schittert het schaalmodel van het goud. De helm op zich is ook geheel in het goud geschilderd, daarop is met aluminium letters helemaal rondom de helm de tekst op de sokkel van het oorspronkelijke beeld aangebracht.”
Wat gebeurde er in Tessenderlo tijdens WO I?
DUITSE BELG — Ferdinand von Mauntz
1899. De Duitse vader van Ferdinand von Mauntz, een baron en officier bij de groene huzaren, is gestorven. Zijn Belgische moeder trekt met haar driejarige zoontje terug naar Antwerpen. Het kind loopt school in het Turnhoutse jezuïetencollege en krijgt in 1909 de Belgische nationaliteit. Vijf jaar later verklaart Duitsland de oorlog aan België.
TERECHTSTELLING
21 september 1914. De 18-jarige Ferdinand biedt zich aan in het depot van Hemiksem. De oorlog is dan zes weken bezig. Omdat er geen uniformen voorradig zijn, krijgt hij naar eigen zeggen kleren aangemeten van een jonge militair die in Luik was gesneuveld. Hij belandt begin oktober 1914 aan de IJzer, waar hij met het eerste regiment carabiniers meevecht. Tot Ferdinand teruggetrokken wordt om achter het front in Frankrijk opdrachten te vervullen, bij de genie en in de ziekenverpleging. Dat was het lot van alle militairen van Duitse afkomst. Het had alles te maken met de Duitse dreiging dat alle Belgische militairen van Duitse afkomst die gevangen werden genomen, als deserteurs werden beschouwd. Hen wachtte de terechtstelling. Een levensgevaarlijk moment beleeft Ferdinand in mei 1918 in het kamp van Auvours, “waar ongelukkigerwijze een heel gevaarlijke griep heerste en waar dagelijks veel soldaten stierven”. Hij krijgt zelf hoge koorts, maar dat blijkt vals alarm te zijn.
DE RAPSTE WINT
Op 1 september 1918 voegt Ferdinand zich toch opnieuw bij zijn eenheid en vanaf het einde van de maand neemt hij volop deel aan het eindoffensief. “Aanvang Grote Slag der Vlaanders”, vermelden zijn notities op 28 september. En: “Ik kreeg van de commandant opdracht naar de blockhaus te kruipen om te zien wat er gebeurde. Ik was gedekt door onze mannen. Daar gekomen wierp ik een kleine granaat door een venstertje: een klein deurtje vloog open en een Duitse soldaat sprong buiten. Ongelukkiglijk krijgt hij mijn bajonet in zijn buik. De anderen geven zich over. In zulke gevallen is het de rapste die wint. Een paar kilometer verder zien wij een groep jonge Duitse soldaten en onderofficieren dood aan hun mitrailleuse – zij lagen met kettingen vast.” Het zal niet het enige levensgevaarlijke moment worden die dag. In oktober 1919 wordt Ferdinand von Mauntz met onbepaald verlof naar huis gestuurd.
Ferdinand von Mauntz (Collectie het Loois Archief- en Documentatiecentrum)
