Wat is het verhaal achter het concept van de helm?
Kunstenares Inky Petrlic heeft de Houthalense Stahlhelm een bijzonder aparte invulling bezorgd. “Ik heb een verwijzing gemaakt naar het Mexicaanse ‘Dias de los muertos’, de herdenkingsdag van de doden, die ik passend vond als link naar de vele oorlogsslachtoffers.”
Houthalenaar Louis Maesen, die sneuvelde, is dan weer de centrale figuur. “Om mij in te leven ben ik zijn familie gaan interviewen en heb ik ook de archieven geraadpleegd van deze krijgsgevangene. Boven op de helm staat het gezicht van Louis, voor de helft gebaseerd op een foto die we van hem hebben, terwijl we de andere helft hebben uitgebeeld als doodskop. Daarmee willen we een verwijzing maken naar de gruwelen die de oorlog overal heeft teweeg gebracht. Gezinnen zijn uit mekaar gereten, mensen zijn vermoord en toch herinneren we hen, diep in ons hart, als de mooie mensen die zij allemaal waren. Op die manier hebben we ons Louis willen herinneren.”
“We hebben de helm ook opgevuld met bloemen. Aan één kant de klaprozen, de poppy’s en aan de andere zijde de margrieten. Daarnaast hebben we nog verschillende verwijzingen gemaakt naar de graven van de oorlogsslachtoffers op ons kerkhof, bijvoorbeeld door de logo’s die daar op de grafzerken staan, ook op de helm aan te brengen, net als de initialen van de soldaat ‘LM’, in dit geval. Toch hebben we er vanuit Houthalen-Helchteren ook een boodschap van hoop willen in verwerken. Dat hebben we gedaan door het kleurrijke Mexicaanse lijnenspel en grote vormen op te vullen met kleinere, hevige tekeningen, waarvoor we de uitvoering samen met de Academie Meylandt hebben besproken. Zij geven de sfeer weer die heerst tijdens de Mexicaanse herdenkingsdag van de doden.”
Wat gebeurde er in Houthalen-Helchteren tijdens WO I?
EEN WARE, BRAVE BELG — Louis Maesen
Kort na de oorlog. Louis Maesen en de gemeentesecretaris van Houthalen tekenen bij de gendarmerie de geschreven versie van Louis’ verklaring over wat hij tijdens de oorlogsjaren heeft gedaan. De dienstdoende wachtmeester besluit: “Wij hebben vernomen door de gemeenteoverheid dat den belanghebbende gedurende zijn verblijf te Houthaelen onder den oorlog nooit op welke wijze het ook was de duitschers heeft bijgestaan om hun den geringsten dienst te bewijzen, maar dat hij zich integendeel wel heeft gedragen zooals een waren, braven Belg.” Wat was er gebeurd?
RUIL VAN KRIJGSGEVANGENEN
Bij de belegering van Luik wordt de 32-jarige Louis Maesen, die dan sinds enkele dagen in het Luikse hospitaal Saint Laurent als ziekenverpleger-brancardier werkt, krijgsgevangen genomen. In tegenstelling tot veel van zijn lotgenoten wordt hij niet naar Duitsland afgevoerd om er verplicht te werken in een kamp. Louis blijft in het hospitaal Saint Laurent werken, maar nu onder Duits bevel. Zowat dag op dag een jaar later wordt hij vrijgelaten en mag hij naar huis. Het is mogelijk dat hij deel uitmaakte over een akkoord voor een krijgsgevangenenruil, maar zeker is dat niet. De verklaring die Louis na de oorlog heeft moeten afleggen, heeft ongetwijfeld te maken met vragen die bij zijn vrijlating werden gesteld.
ZIEKENTREIN
Louis Maesen verblijft zowat twee jaar in Houthalen. Op 14 juni 1917 krijgt hij een vraag van, naar zijn eigen zeggen, “twee duitsche gendarmen”: of hij in Houthalen wil blijven dan wel of hij zich bij het Belgische leger wil voegen? Louis antwoordt naar waarheid dat hij de tweede optie verkiest, wordt in Maaseik ontboden en wordt de volgende dag onder bewaking via Luik afgevoerd naar het Duitse kamp van Dülmen. Daar blijft hij twee maanden: “Ik heb dat kamp verlaten en ben door Zwitserland naar het kamp van Auvours (Frankrijk) gevoerd.” Enkele maanden later zal hij dienst nemen op de ziekentrein, tot 1 februari 1919. Maar wat heeft Louis Maesen twee oorlogsjaren lang in Houthalen gedaan? Dit verklaart hijzelf: “Binst mijn verblijf hier te Houthaelen onder den oorlog noch nergens heb ik pogingen aangewend om de grenzen te overschreiden en te vluchten. Ik heb binst mijn verblijf te Houthaelen onder den oorlog 2 of 3 maanden gewerkt aan de werken van den boortoren der koolmijn te Zolder.” Na een Duitse boete, “uit hoofde dat ik het krijgsgebied van Maeseyck had overschreden”, ging hij bij de gemeentesecretaris werken. Dat is ook de man die Louis’ verklaring bij de gendarmerie mee ondertekende en dus bevestigde. Case closed.
Louis Maesen met zijn familie (Collectie Geschied- en Heemkundige Kring de Klonkviool)
