Wat is het verhaal acter het concept van de helm?
Als kindvriendelijke gemeente heeft As ervoor gekozen om de helm door de kinderen van hun kindergemeenteraad te laten versieren. Met een enorme mozaïek met liefst 22.500 steentjes geven de jonge Assenaren op hun manier het begrip ‘vrede’ weer. “Voor ons heeft vrede heel veel kleurtjes”, klinkt het.
In verschillende ‘kleefmomenten’ hebben de 21 leden van de kindergemeenteraad van As de Stahlhelm die zij mochten bewerken, klaar gestoomd. “Tijdens een brainstormsessie met de jongeren, kwam het concept ‘vrede’ naar voren”, vertellen Carolina Charles en Kristof Dreesen van de cultuurdienst en Marijke Jaeken van de jeugddienst, de drijvende krachten achter het project. “Voor de kinderen van de kindergemeenteraad staat ‘vrede’ gelijk aan ‘kleur’. Daarom werd er gekozen om de helm op een erg kleurrijke manier in te kleden, in de vorm van kleine mozaïeksteentjes. We schatten dat er in totaal zo’n 22.500 steentjes, van telkens één centimeter bij één centimeter, zijn gebruikt. Een titanenwerk om die allemaal gekleefd te krijgen maar precies daarom zijn we bijzonder blij met het kleurrijke resultaat.”
“Aan de kinderen uit onze kindergemeenteraad hebben we ook verteld over de rol die As speelde tijdens de oorlog. Hier vestigde de Duitse ‘Luftwaffe’ immers haar ‘Fliegerschiessschule Asch’, de school waar piloten werden opgeleid die eind 1916 in gebruik werd genomen en die zowat heel Midden-Limburg, van Houthalen tot As, bestreek. Hier leerden Duitse piloten niet alleen schieten, maar ook observeren en foto’s maken vanuit hun vliegtuigen, wat in de verdere oorlog enorm belangrijk is geweest bij de planning van aanvallen. Na de oorlog heeft het Belgische militaire vliegwezen er even school gehouden, tot alles verhuisde en in As de bekende ‘kolonie Beeckman’ er een onderkomen vond. Nu is er de vzw Arbeidskansen, maar er staan nog steeds enkele Duitse gebouwen die nog in gebruik zijn. Een tastbaar erfstuk van de oorlogsjaren dus.”
Wat gebeurde er in As tijdens WO I?
LUCHTBEELDEN — De Fliegerschießschule Asch
Maart 1917. Gedeeltelijk op het grondgebied van As begint het Duitse leger met de aanleg van een vliegveld. Het eerste vliegtuig stijgt al op 26 mei op. De plaats is niet toevallig gekozen: het nieuwe vliegveld sluit aan bij de Fliegerschießschule, de Vliegschietschool. Die bevindt zich sinds eind 1916 in dit deel van Midden-Limburg. Het terrein telt meer dan 80 vierkante kilometer en ligt deels op het voormalige schietdomein van John Cockerill in Houthalen. Voor veel van hun bouwmateriaal trekken de Duitsers naar de mijn in Waterschei (Genk), die dan in aanbouw is. De mijn moet hierdoor sluiten. En er is nogal wat bouwmateriaal nodig. Behalve hangars voor de vliegtuigen, constructieateliers en werkplaatsen voor herstellingen, zijn op en bij de schietschool en het vliegveld ook nodig: schoolgebouwen, huisvesting voor de soldaten, paardenstallen en koetshuizen, garages voor auto’s én een luxecasino voor officeren. Voor de huisvesting neemt men mijnwerkershuizen in As, Waterschei en Zwartberg in beslag. Kostprijs van de Fliegerschießschule Asch: 60 tot 80 miljoen frank, een reuzensom.
KOLONIE
De school en haar vliegveld móeten wel veel oppervlakte hebben. Een van de opleidingen is namelijk dat je als observator leert schieten, observeren en fotograferen vanuit een vliegtuig. Op het uitgestrekte terrein bevinden zich een aantal te fotograferen doelen: loopgrachten, kanonnen, vliegtuigen en soms ook troepen die zich verplaatsen... Doel is dat de luchtfoto’s zo snel mogelijk worden geanalyseerd om er conclusies uit te trekken voor de oorlogsvoering. Er wordt op het terrein ook geoefend op bescherming tegen bombardementen vanuit vliegtuigen én op de effecten van gifgas, met honden en schapen. Meteen na de oorlog wordt het terrein omgebouwd tot vliegschool van het Belgisch Militair Vliegwezen, die ook in beslag genomen Duitse vliegtuigen gebruikt. In 1925 verhuist de school naar het West-Vlaamse Wevelgem en komt op het terrein dankzij barones de Beeckman de ‘Kolonie De Beeckman’, een kindersanatorium. In 1970 wordt dat ‘Opvangcentrum De Stap’. Na een periode van leegstand en verval is hier nu vzw Arbeidskansen gevestigd. Er staan nog drie ‘Duitse’ (bij)gebouwen.
NIEUW! FOTOGRAFEREN UIT DE LUCHT
Luchtfotografie vanuit vliegtuigen is tijdens de Eerste Wereldoorlog een vernieuwende technologie – na wat experimenten in de 19de eeuw – én een risicovolle onderneming. Het wordt snel een onmisbaar instrument voor de militaire inlichtingendiensten. Dankzij de beelden komen zij meer te weten over de posities en bedoelingen van de vijand. Er zijn tijdens de oorlog letterlijk miljoenen luchtfoto’s genomen.
'Fliegerschiessschule' van As (collectie Jan Lantmeeters)
